|
„Rany i Krwotoki”
I) Rana
Ranami nazywamy uraz mechaniczny, powodujący uszkodzenie bądź przerwanie ciągłości skóry i/lub
tkanek leżących pod nią. Dzielimy je na zamknięte i otwarte.
- Rana zamknięta
Jest to uszkodzenie głębszych warstw skóry i/lub tkanek leżących głębiej z zachowaniem ciągłości warstwy
powierzchownej. Taki rodzaj urazu najczęściej powstaje w wyniku uderzenia tępym przedmiotem.
Głęboko w skórze z uszkodzonych naczyń wydostaje się krew i powstaje tzw. siniak.
- Objawy:
- powierzchnia skóry nienaruszona, ale ze zmienionym zabarwieniem (ciemno-niebieskie, fioletowe)
- obrzęk
- ból
- jeśli doszło do uszkodzenia dużego naczynia, może powstać krwiak(najczęściej towarzyszy on złamaniom)
- Postępowanie:
- Przy niewielkich obrażeniach – brak specjalnego postępowania.
- Gdy powstaje obrzęk:
- ucisnąć i schłodzić uszkodzone miejsce (przyłożyć lód lub polewać zimną wodą).
Takie postępowanie powoduje obkurczenie naczyń i zmniejszenie krwawienia
- unieść uszkodzoną część ciała (kończynę); zmniejsza to dopływu krwi i tym samym narastanie obrzęku
- unieruchomić(zmniejsza to krwawienie i ból)
- Rana otwarta
Rana otwarta to taka, w której ma miejsce przerwanie ciągłości skóry, co sprzyja
zabrudzeniu i zakażeniu rany oraz krwawieniu.
- Postępowanie:
- gdy występuje krwawienie – tamować przez przyłożenie jałowego opatrunku bezpośrednio na ranę i uciśnięciu go
- unieruchomienie uszkodzonej części ciała (kończyny) – zmniejsz to krwawienie i ból
- zabezpieczenie oderwanych lub amputowanych części ciała. Nieoderwane do końca części ciała należy przyłożyć w
swoje oryginalne miejsce i przybandażować.
Amputowane – zabezpieczyć w jałowej gazie i przetransportować
w wilgoci i chłodzie z chorym do szpitala (UWAGA!!! NIGDY NIE ZAMRAŻAĆ!!!)
- jeżeli w ranie widoczne są narządy wewnętrzne, np. jelita, nie wolno odprowadzać ich do jamy brzusznej,
możne jedynie przykryć je jałową, wilgotną gazą
- jeżeli w ranie widoczne są wbite w nią ciała obce, np. pręt, nóż itp. to nie wolno
ich wyjmować – ryzyko masywnego krwotoku!!!
II) Krwotok
Dzielimy go na zewnętrzny i wewnętrzny. Jeśli nie zostanie zatamowany, może dojść do znacznej
utraty krwi co w konsekwencji najczęściej prowadzi do rozwinięcia wstrząsu hipowolemicznego.
- Krwotok zewnętrzny
Nie ma trudności w jego rozpoznawaniu, widać wypływającą z rany krew.
- Postępowanie:
- ocena stanu poszkodowanego: świadomości, oddechu, tętna
- wezwanie pomocy
- nałożenie jałowego opatrunku i uciśnięcie miejsca krwawienia
- umocowanie opatrunku bandażem; kontynuować ucisk do ustania krwawienia.
Taki opatrunek nazywamy opatrunkiem uciskowym (nie mylić z opaską uciskową!!!)
- jeśli opatrunek przesiąka krwią – dołożyć kolejne warstwy nie zdejmując
starego i nie zwalniając ucisku
- jeśli krwawienie nadal nie ustaje, unieść krwawiącą kończynę nie zwalniając ucisku
- unieruchomić krwawiącą kończynę
- jeśli powyższe metody zawodzą – zastosować ucisk na tętnice powyżej miejsca krwawienia (tętnica
ramienna poniżej dołu pachowego na kończynie górnej albo tętnica udowa w pachwinie na kończynie dolnej)
- w ostateczności stosować opaskę uciskową; powinna być stosowana raczej w
bardzo ciężkich urazach jak amputacje lub zmiażdżenia
- Użycie opaski uciskowej nie jest zbyt bezpieczne; potencjalne powikłania:
- uszkodzenie nerwów, mięśni bądź naczyń krwionośnych (głównie przy stosowaniu zbyt wąskiej opaski!!!)
- martwicy tkanek położonych obwodowo od opaski (gdy założona jest zbyt
długo i dojdzie do niedokrwienia)
- Zakładając opaskę należy pamiętać, że:
- nie wolno zakładać jej na kończynach poniżej łokci lub kolan oraz nigdy nie na tułowiu
- należy stosować szeroki bandaż albo podłożyć pod wąski szeroki opatrunek (aby powierzchnia ucisku była jak największa)
- nie należy poluźniać raz założonej opaski uciskowej
- opaska musi być widoczna przez cały czas, nie wolno jej przykrywać
- należy opisać opaskę hasłem “opaska uciskowa” oraz godziną jej założenia
- Technika zakładania opaski uciskowej:
- powyżej miejsca krwawienia ratownik kilkukrotnie owija kończynę szerokim bandażem
- końce bandaża wiąże tak, aby można było włożyć w węzeł
kawałek drewna (np. gałąź, kij)
- umocowuje w węźle gałąź/kij i obraca nią tak długo, aż krwawienie ustąpi
- końce kija/gałęzi przymocowuje tak, aby nie doszło do jego poluźnienia
(i tym samym do ponownego krwawienia!!!)
- opisuje opaskę uciskową
- Krwotok wewnętrzny
W przeciwieństwie do krwotoku zewnętrznego, nie ma miejsca wypływ krwi z rany na zewnątrz ciała.
- Rozpoznanie:
Na podstawie objawów mogących świadczyć o krwotoku:
- zmiana zabarwienia skóry (ciemnoniebieskie-fioletowe), zwane potocznie “siniakiem”
- wymiotowanie krwią bądź oddawanie smolistych stolców to często objaw krwawienia
z wrzodu żołądka lub dwunastnicy
- oddawanie stolca podbarwionego krwią – krwawienie z końcowego odcinka przewodu pokarmowego
- oddawanie moczu podbarwionego krwią – krwawienie z układu moczowego
- wykrztuszanie wydzieliny podbarwionej krwią lub krwi – krwawienie z płuc
- powiększenie się obwodu brzucha, zasinienie pod którymś z łuków
żebrowych – krwawienie z narządów jamy brzusznej (wątroby, śledziony)
- krwawienie towarzyszące złamaniom zamkniętym; może towarzyszyć temu obrzęk, zasinienie, zwiększone ocieplenie
- Postępowanie:
Na podstawie objawów mogących świadczyć o krwotoku:
- ocena stanu poszkodowanego – świadomości, oddechu, tętna
- wezwanie pomocy
- zbadanie poszkodowanego i ustalenie rozpoznania
- przy krwawieniu wewnątrz kończyn – unieruchomienie
- ułożenie poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej (z lekko uniesionymi kończynami dolnymi)
- okrycie poszkodowanego
- okresowa kontrola parametrów życiowych
- !!NIE!! podawać poszkodowanemu niczego doustnie
- Krwawienie z nosa
- Przyczyny:
- urazy twarzoczaszki
- choroby krwi, np. hemofilia
- nadciśnienie tętnicze
- zapalenie zatok obocznych nosa
- infekcje górnych dróg oddechowych
- zamieniona śluzówka (np. w zbyt częstym używaniu kropli do nosa!!!)
- Postępowanie:
- przy podejrzeniu złamaniu podstawy czaszki (w wywiadzie uraz głowy, widoczny wypływ krwi z uszu i nosa)
należy unieruchomić głowę i przykryć miejsce krwawienia (nos, uszy) jałowym opatrunkiem, bez ucisku.
Nie tamować wypływu krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego.
- gdy nie podejrzewamy urazu czaszki:
- poszkodowany nieprzytomny:
- wezwać pomoc
- udrożnić drogi oddechowe
- skontrolować zawartość jamy ustnej (krew może spływać po tylnej ścianie gardła)
- stosować ucisk na skrzydełka nosa do ustania krwawienia
- sprawdzać oddech i krążenie
- poszkodowany przytomny:
- posadzić poszkodowanego, uspokoić go, pochylić do przodu (aby poszkodowany nie połykał bądź nie zakrztusił się krwią)
- stosować ucisk na skrzydełka nosa do ustania krwawienia
- przyłożyć zimny opatrunek (lód) bezpośrednio na nos i na szyję w miejscu przebiegu dużych naczyń
|
|