Oparzenie to uraz tkanek spowodowany działaniem wysokiej temperatury (90% oparzeń), płynów żrących (5%) oraz
prądu elektrycznego lub wyładowania atmosferycznego (5%).
W zależności od temperatury i czasu jej działania uszkodzenia tkanek wahają się od przemijających zmian
zapalnych (zaczerwienienie, obrzęk) aż do nieodwracalnych zmian – martwicy.
Każde oparzenie uszkadza funkcję ochronną skóry. W wyniku oparzenia znacznej powierzchni ciała organizm traci
duże ilości płynów tkankowych, soli i białka. Takie rany łatwo ulegają zakażeniu, co może prowadzić
do powstania ropni i dużych blizn.
Ciężkość oparzenia oraz rokowanie ustalane jest na podstawie rozmiarów oparzenia, jego lokalizacji oraz wieku
ofiary (gorzej rokują dzieci i ludzie starsi).
Ryzyko oparzenia jest największe u 5. letnich dzieci.
Niestety wbrew pozorom, im mniejsza bolesność przy rozległych oparzeniach tym rokowanie jest gorsze.
O rozmiarze oparzenia decyduje powierzchnia i głębokość.
Powierzchnię oparzenia określa “Reguła 9″ Wallacea: powierzchnia ciała oparzonego podzielona jest
na pola, które stanowią 9% lub 18% całkowitej powierzchni ciała. U dorosłych: głowa stanowi 9%,
przednia i tylna powierzchnia tułowia po 18%, każda z kończyn górnych po 9%, krocze 1%, każda kończyna dolna
po 18%. U dzieci poniżej 5. roku życia głowa stanowi 18%, kończyny górne po 9%, kończyny
dolne po 14% i tułów łącznie 36%.
I) Podział głębokości oparzeń:
- I stopień. Oparzenie obejmuje tylko naskórek, widzimy rumień i obrzęk skóry, poszkodowany zgłasza ból.
- II stopień. Uszkodzenie dotyczy naskórka i powierzchownej warstwy skóry właściwej. Skóra jest
zaczerwieniona, powstają na niej pęcherze, czucie jest zachowane.
- III stopień. Martwica całego naskórka i skóry właściwej, może obejmować też tkanki znajdujące się poniżej
skóry: skóra jest sucha, biała lub szara, może być ze strupem, brak jest czucia bólu.
II) Stopnie kliniczne oparzeń:
- oparzenia zaliczamy do lekkich jeżeli obejmują: I i II stopień poniżej 15% powierzchni
ciała lub III stopień poniżej 5%
- oparzenia zaliczamy do średnich jeśli obejmują I i II stopień od 15% do 30% powierzchni
ciała lub III stopień poniżej 10%
- oparzenia zaliczamy do ciężkich gdy obejmują I i II stopień powyżej 30% powierzchni ciała lub III stopień
powyżej 10% lub III stopień dotyczący twarzy, stóp i rąk lub oparzenia dróg oddechowych
III) Postępowanie:
- Odsunięcie poszkodowanego do źródła ciepła
- Ugaszenie odzieży. Przyczepiony do ubrania palący się materiał musi zostać usunięty, podczas gdy przyczepiony
do skóry powinien tam pozostać
- Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych (należy usunąć oparzonego z pomieszczenia zadymionego)
- Natychmiastowe schładzanie zimną wodą oparzonej powierzchni przez kilkanaście minut (zmniejsza to stopień
oparzenia, ponieważ zimna woda odbiera oparzonej skórze ciepło, działa przeciw obrzękowo a ponadto uśmierza ból).
Należy pamiętać, że woda powinna być czysta i mieć temperaturę ok. 20° C. Można zanurzyć
poszkodowanego w wannie, na co najmniej 20 minut
- Przy oparzeniach w obrębie jamy ustnej i gardła poszkodowany powinien płukać gardło zimną wodą albo ssać kawałki lodu
- W przypadku oparzeń chemicznych np. kwasem lub zasadą, należy spłukiwać oparzoną powierzchnię strumieniem
bieżącej wody przez 15 minut. Jedynie w przypadku ofiar oparzonych wapnem niegaszonym przed zmywaniem
oparzonej powierzchni należy najpierw na sucho wytrzeć wapno ze skóry
- Trzeba koniecznie zdjąć obrączki, pierścionki, krawat itp. – ze względu na szybko pojawiający się obrzęk
- W celu uniknięcia zakażenia należy zaopatrzyć ranę jałowym opatrunkiem
- W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciw wstrząsowej
- Należy przewieźć oparzonego do szpitala
IV) Czego nie wolno robić:
- Po oparzeniu nie wolno zrywać ubrania, które przykleiło się do skóry, należy ostrożnie ściągać pozostałą odzież.
- W przypadku oparzeń o dużej powierzchni, ciało należy schładzać tylko wilgotnymi chustami,
NIE WOLNO polewać bieżącą zimną wodą!!!
- Nie wolno stosować na świeże oparzenie żadnych maści, kremów lub innych powszechnie stosowanych
okładów np. z kwaśnego mleka.
- Nie wolno neutralizować kwasów zasadami i odwrotnie, jedynym i najlepszym środkiem leczniczym jest woda.